Adli Kontrol Kararı Nedir?

Adli kontrol Nedir?

Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında suç şüphesi altındaki şüpheli veya sanığın tutuklama yerine denetim altına alınması amacıyla uygulanan bir ceza tedbiridir. Bu tedbir, tutuklama nedeniyle şüpheli veya sanığın kişisel özgürlüğünün sınırlanmasını engellemeyi hedefler.

Mahkeme, tutuklama nedenlerinin varlığına rağmen, şüpheli veya sanığın toplum içinde serbest kalmasına izin vermek için "adli kontrol şartıyla" serbest bırakılmasına karar verir. Adli kontrol tedbiri, çeşitli şekillerde uygulanabilir, örneğin imza verme, yurtdışına çıkma yasağı, belirli bir bölgeden uzaklaşma yasağı gibi idari önlemleri içerebilir. Bu önlemler, şüpheli veya sanığın davranışlarını ve hareketlerini izlemeyi ve kontrol etmeyi amaçlar.

Adli kontrol tedbiri, sadece ceza mahkemesi tarafından verilebilir ve karara itiraz etme hakkı bulunur. Bu önlem, tutuklamanın getireceği olumsuz sonuçları önlemek, şüpheli veya sanığın sosyal hayatını sürdürebilmesini sağlamak için bir alternatif olarak sunulmuştur. Ayrıca, kanunlarda belirtilen tutukluluk sürelerinin sona ermesi nedeniyle serbest bırakılanlar için adli kontrol hükümleri de uygulanabilir.

Adli kontrol ile denetimli serbestlik kavramları sıklıkla karıştırılabilir, ancak bu iki önlem farklı aşamalarda uygulanır. Denetimli serbestlik (5275 sayılı Kanun madde 105/A), kesinleşmiş cezanın infaz aşamasında uygulanırken, adli kontrol tedbiri, yargılama süreci devam ederken ve cezanın kesinleşmemiş olduğu dönemde uygulanır. Her iki tedbir de denetimli serbestlik müdürlüğü tarafından takip edilir ve uygulanır.

ADLİ KONTROL TEDBİRLERİ NELERDİR

Adli Kontrol Tedbirleri: Şüpheli ve Sanıkların Serbest Kalmasını Sağlayan Hukuki Araçlar

Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında suç şüphesi altındaki şüpheli veya sanıkların tutuklanması yerine adli kontrol tedbirlerine başvurulabilir. Bu tedbirler, kişilerin özgürlüklerini sınırlamadan mahkeme denetiminde tutulmalarını sağlar. İşte adli kontrol tedbirlerinin detayları:

* Yurt Dışına Çıkış Yasağı: Yurt dışına çıkış yasağı, en yaygın adli kontrol tedbiridir. Mahkeme, şüpheli veya sanığın yurt dışına çıkmasını engellemek amacıyla bu kararı alabilir. Yurt dışına çıkış yasağı kararı, hemen tüm yurtdışı çıkış noktalarına bildirilir.

* İmza Uygulaması: Mahkemeler, şüpheli veya sanığın belirli sürelerde belirli bir yere düzenli olarak başvurmasını şart koşabilir. Bu, kişinin hareketlerinin izlenmesini sağlar.

* Belirli Mercilere veya Kişilere Uyma: Mahkeme, şüpheli veya sanığı belirli mercilere veya kişilere karşı belirli yükümlülüklere uymakla yükümlü kılabilir. Bu, şüphelinin davranışlarının belirli kişiler veya yetkililer tarafından gözetlenmesini gerektirebilir.

* Taşıt Kullanmama: Mahkeme, şüphelinin belirli bir süre boyunca herhangi bir taşıtı kullanmasını veya sürücü belgesini teslim etmesini gerektirebilir. Ancak, hâkim veya Cumhuriyet savcısı, meslekî gereksinimler doğrultusunda bu yasağı hafifletebilir.

* Tedavi veya Muayene Tedbirleri: Özellikle madde bağımlılığı veya alkol bağımlılığı sorunu yaşayanlar için mahkeme, tedavi veya muayene tedbirlerini şart koşabilir. Bu, bağımlılıktan arınma sürecini destekler.

* Güvence Bedeli (Kefalet): Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, hâkimce belirlenen bir miktarı belirli taksitlerle ödeme taahhüdü içeren bir güvence bedeli yatırması gerekebilir.

* Silah Bulunduramama veya Taşıyamama: Mahkeme, şüpheli veya sanığın silah bulundurmasını veya taşımasını yasaklayabilir.

* Aile Yükümlülüklerine Uyma: Şüpheli veya sanık, aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve nafaka ödemeye mahkûm edildiği durumda bu ödemeleri düzenli olarak yapacağına dair güvence verebilir.

* Ev Hapsi veya Belirli Bölgeye İtaat: Mahkeme, şüpheli veya sanığın evini terk etmemesini veya belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemesini şart koşabilir.

Adli kontrol tedbirleri, her bir şüpheli veya sanığın durumuna göre belirlenir ve uygulanır. Bu önlemler, şüpheli veya sanığın toplumsal hayatına devam etmesini sağlarken, hukuki sorumluluğunu yerine getirmesini sağlar. Adli kontrol tedbirleri, ceza muhakemesi sürecinin bir parçası olarak adaletin işleyişini destekler.

Adli Kontrol Kararına İtiraz ve Kaldırma Süreci: CMK Madde 111/2"

Ceza hukukunda adli kontrol tedbiri, suç şüphesi altındaki kişinin tutuklanmasını önlemek amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Ancak bu tedbire karşı itiraz hakkı da bulunur. Adli kontrol kararına itiraz süreci, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 111/2. maddesi uyarınca yürütülür.

1. İtiraz Hakkı: Şüpheli veya sanık, adli kontrol kararına itiraz etme hakkına sahiptir. Ayrıca, şüphelinin yasal temsilcisi, eşi ve avukatı da bu hakkı kullanabilirler.

2. İtiraz Süresi: Adli kontrol kararına itiraz hakkı, kararın yüz yüze iletilmesi durumunda öğrenilmesinden veya karar yoklukta verilmişse tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde kullanılmalıdır.

3. İtiraz Sonucu: İtiraz üzerine, hâkim veya mahkeme kararın gözden geçirilmesine başlar. Cumhuriyet savcısının görüşü alındıktan sonra, hâkim veya mahkeme, beş gün içinde adli kontrol tedbirinin kaldırılmasına karar verebilir.

4. Tedbirin Değiştirilmesi: İtiraz sonucunda tedbirin kaldırılması yerine, hâkim veya mahkeme, adli kontrolün içeriğini oluşturan yükümlülüklerin tamamen veya kısmen kaldırılmasına, değiştirilmesine veya şüphelinin bazı yükümlülüklere geçici olarak muaf tutulmasına da karar verebilir.

5. Periyodik Değerlendirme: Adli kontrol kararına itiraz edilmemiş olsa bile, şüpheli veya sanığın adli kontrol yükümlülüklerinin devamının gerekip gerekmeyeceği en geç dört aylık aralıklarla değerlendirilir. Bu değerlendirme soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hakimi, kovuşturma evresinde ise resen mahkeme tarafından yapılır.

Bu süreç, adli kontrol tedbirlerinin mahkemeler tarafından adil bir şekilde uygulanmasını sağlamak ve şüpheli veya sanığın haklarını korumak amacıyla önemlidir. İtiraz hakkı, hukukun üstünlüğünü ve adil yargılama ilkesini destekleyen önemli bir araçtır.